Wattmetre nedir?
Wattmetre, bir devredeki elektriksel gücü watt cinsinden ölçen ve ölçülen deðeri görsel olarak gösteren bir alettir.
Yaygýn olarak kullanýlan iki tür wattmetre vardýr: Analog ve dijital. Dijital wattmetreler likit kristal ekranda (LCD) güç kullanýmýný gösterirken, analog wattmetreler bir ibre ve kadran vasýtasýyla güç kullanýmýný gösterir. Birçok teknolojide olduðu gibi günümüzde analog modeller daha az kullanýlmakta, dijital modeller daha fazla tercih edilmektedir.
Bir wattmetre, devrelerin doðru çalýþýp çalýþmadýðýný belirlemek için güç kullanýmýnýn izlenmesini saðlar. Bu bilgi, büyük dirençli yüklerin kullanýldýðý daha büyük tesisatlarda çok önemlidir. Bu tür tesisatlardaki wattmetre, operatörlerin ve teknisyenlerin devre sürekliliðini, güç kaynaðý dengelemesini ve güç tüketimini takip etmelerini saðlar.
Wattmetre oldukça hassas bir cihazdýr ve aþýrý akým deðerleri nedeniyle hasar görebilir. Çoðu elektriksel ölçüm cihazýnda olduðu gibi, wattmetreler genellikle belirli bir gerilim aralýðý için derecelendirilir. Tüm wattmetreler ayrýca güvenli maksimum akým deðerleri için derecelendirilmiþtir. Cihazýn zarar görmesini önlemek için bu deðerlere mutlaka uyulmalýdýr.





Analog wattmetrenin yapýsý

Bir wattmetrenin iç yapýsý iki bobinden oluþacak þekildedir. Bobinlerden biri seri halinde, diðeri paralel olarak baðlanmýþtýr. Devre ile seri baðlanmýþ bobin akým bobini, devre ile paralel baðlanmýþ olan ise gerilim bobini olarak bilinir.

Devrenin akýmý, akým bobini içerisinden akar, gerilim ise gerilim bobini üzerinde düþürülür.
Güç miktarýný belirtmek için wattmetre üzerindeki iþaretli ölçekte hareket eden ibre, gerilim bobine de tutturulmuþtur. Gerilim bobinin hareket etmesine izin verilirken akým bobini sabit tutulur.
Bir wattmetrenin mekanik yapýsý aþaðýdaki þekilde gösterilmiþtir:



Analog wattmetrenin çalýþma prensibi

Akým, akým bobinden geçtiðinde, bobinin çevresinde elektromanyetik bir alan oluþturur. Bu elektromanyetik alanýn gücü, içinden geçen akýmýn miktarý ile doðru orantýlýdýr.
DC akým durumunda akým üretilen elektromanyetik alanla ayný fazdadýr. Gerilim bobini, genel bir kural olarak, içinden geçen akýmý azaltmak için seri baðlanmýþ yüksek deðerli bir direnç içerir. Gerilim, gerilim bobini boyunca düþürülür ve bu iþlemin bir sonucu olarak, ibre skala boyunca hareket eder.

Ýbrenin sapmasý, geçen akýmýn miktarýna göre olacaktýr.

Yani P = VI.
AC gücün formülünün P = VxIxcosθ olduðunu biliyoruz ve cosθ güç faktörünün akým ve gerilimin ayný fazda olmamasý nedeniyle olduðunu da biliyoruz.
Burada sorulmasý gereken soru, bir wattmetrenin AC gücünü ve bu güç faktörünü nasýl ölçeceðidir? Bu yüzden wattmetre, AC’de ortalama gücü ölçer.
Þimdi de wattmetre devreye nasýl baðlanýr sorusunun cevabýný verelim..

Wattmetre baðlantý þemasý:




Bobinler aþýrý ýsýnabilse de analog wattmetrenin tasarýmý basit, güvenilir ve saðlamdýr.

Dijital wattmetrenin yapýsý

Dijital wattmetreler elektrodinamik sayaçlardan güç kullanýmýný hesaplamalarý bakýmýndan farklýlýk gösterir. Dijital wattmetrelerde, devreden geçen gerilim ve akým deðerlerinin belirlenmesinde bir mikroiþlemci kullanýlýr. Mikroiþlemci devreden akan akýmý saniyede yaklaþýk 1000 defa ölçer ve bu nedenle analog wattmetreye göre çok daha hassas bir ölçüm yapabilir. Bu deðerler ortalama bir güç faktörü veya güç kullanýmý hesaplamak için kullanýlýr. Güç faktörü dijital olarak bir LCD ekranda gösterilir.

Wattmetre nerelerde kullanýlýr?

Diðer ölçüm aletleri gibi, wattmetreler de elektrik devresi ölçümü ve hata belirleme iþlemlerinde yaygýn olarak kullanýlmaktadýr.
Ayrýca, elektrikli cihazlarýn güç deðerlerini ve tüketimini kontrol etmek için çeþitli endüstrilerde kullanýlýr.
Elektromanyetik wattmetre, kullaným frekanslarýný ölçmek için kullanýlýr.

Güç derecelerini ölçmek için buzdolaplarý, elektrikli ýsýtýcýlar ve diðer ekipmanlar ile birlikte kullanýlýrlar.